پنج شنبه 9 فروردین سال 1403 Thu, 28 Mar 2024 18:42:52 GMT
کد خبر : 68719       تاریخ : 1400/02/08 12:10
نگاهی به آیین «گره‌گُشو»

نگاهی به آیین «گره‌گُشو»

شیوه‌های خوشحالی و عزاداری بوشهر یکی از ناب‌ترین فرهنگ‌های ایران را به نمایش می‌گذارد، در ماه مبارک یکی از رسوم بوشهری برپایی آیین گلی گُشو یا گره گُشو است.

به گزارش مبشرین به نقل از فارس، سینا ناجی: کشور ایران با اقوام مختلف دارای فرهنگ‌های گوناگونی است که در این میان استان بوشهر سرآمد؛ شیوه‌های خوشحالی و عزاداری بوشهر یکی از ناب‌ترین فرهنگ‌های ایران را به نمایش می‌گذارد، در ماه مبارک یکی از رسوم بوشهری برپایی آیین گلی گُشو یا گره گُشو است.

گره‌گشای به معنی گشوده شدن گره، باز شدن گره، مجازاً برطرف شدن مانع همچنین آسان شدن کار آداب مختصری است که در شب پانزدهم ماه مبارک رمضان انجام می‌شود؛ گروه گره گشو بیشتر از پسران و دختران خردسال می‌بود که کمی بعد از افطار درحالی‌که کیسه کوچکی در گردن داشتند در کوچه‌های محل به راه افتاده و به درِ همه منازل سر می‌زدند.

از همان آغاز پیگیری مراسم و حرکت به‌سوی خانه‌ها با آهنگی خاص باشندگان محل را این‌گونه آگاه می‌ساختند:

گلی گَشو ... سرِت بُشو ... (با تکرار مداوم)

اغلب خانواده‌ها دو سه روز پیش از برگزاری مراسم مقداری گندم را در آب خیس نموده و در عصر روز چهاردهم همان ماه (پیش از افطار) آن را تفت می‌دادند تا در موقع آمدن گروه گره گُشو به یکایک آنان بدهند؛ علاوه بر گندم برشته، تخمه هندوانه و کدو را برای همان منظور تفت‌داده و به آمدگان گره گُشو می‌دادند.

هرگاه گروه مزبور از درِ خانه‌ها دست‌پر برمی‌گشتند می‌خواندند: خونه گِچی ... پُر همه چی. و اگر چیزی به آنان داده نمی‌شد آوای شعری زیر را که گله‌آمیز اما خنده‌آور بود و جنبه کودکانه داشت بدین‌سان سر می‌دادند: «خونه گدا، هیچش ندا». یا «خونه گدا، خیرش ندا»

بررسی تاریخی

به سبب اینکه این مراسم در ماه رمضان صورت می‌گیرد می‌توان انجام آن را در اعتقادات مذهبی شیعیان جست‌وجو کرد و به‌روز زاده شدن امام حسن مجتبی(ع) مربوط دانست.

آنچه از منابع شفاهی به دست آمده چنین است که مراسم گره گُشو برای هیچ منظوری نبوده مگر خوشحالی شیعیان و گشوده شدن گره انتظار و امیدواری آنان پس از زاده شدن حضرت امام حسن(ع)، چون برخی دشمنان رسول‌الله از جمله عاص بن وائل سهمی آن حضرت را به‌خاطر نداشتن و نماندن پسر بلاعقب می‌خواندند، بعداً که امام حسن(ع) به دنیا آمد به میمنت و مبارک روزی تولد امام حسن(ع) جشنی گرفته شد به نام جشن گره گُشو.

جواب قرآن

عزالدین ابن اثیر در باره سخت گیرندگان بر پیامبر اکرم پس از برانگیخته شدن آن حضرت به پیغمبری می‌نویسد: عاص بن وائل سهمی یکی از ریشخند کنندگان پیامبر بود. چون قاسم پسر پیامبر در گذشت او گفت: همانا محمد دنباله بریده است چه فرزندانش زنده نمی‌مانند. پس این آیه فرود آمد: (سوره کوثر) همانا بدخواه تو دم‌بریده است.

به‌احتمال زیاد می‌توان تاریخ پدیداری گره گُشو را در بوشهر به عهد صفویه مربوط دانست.

لزوم حمایت مسؤولین متولی 

با این‌ همه مناسک مذهبی و فرهنگی در هرکجای دنیای هویت آن کشور را تشکیل می‌دهد، جوانان و نوجوانان با این رسوم بزرگ می‌شوند و بعدها به فرزندان خود منتقل می‌کنند؛ در شرایط کرونا که امکان حضوری بودن مراسم‌ها نیست باید یادمان نرود که نسل امروز را با وجود این‌چنین برنامه‌هایی آگاه کنیم.

مسؤولین و متولیان فرهنگی اگر در شرایط نبود کرونا تلاش می‌کردند در این شرایط وانفسای جهان بایستی دو بیشتر تقلا داشته باشند؛ نسلی که آینده‌ساز این مرزوبوم است باید به‌صورت دقیق از کم و کیف چگونگی این برنامه‌ها با خبر باشد تا این مراسم‌ها به دست فراموشی سپرده نشوند.

منابع:

سنگستان؛ عبدالحسین احمدی ریشهری جلد دوم صــ۴۴۲/۴۴۱

تاریخ کامل؛ برگردان: دکتر محمدحسین روحانی جلد دوم صــ۸۹۲


  منبع: مبشرین|پایگاه خبر قرآنی و معارف اسلامی
       لینک مستقیم   :   http://mobasherin.ir/shownews.aspx?id=68719

نظـــرات شمـــا






سال 1402سال 1402