به گزارش مبشرین به نقل از روزنامه فرا منطقه ای «القدس العربی» باستان شناسان و کارشناسان مرمت آثار در حال کشف اسرار مسجد ۹ گنبدی هستند که در قرن هشتم ساخته شده است و بنایی بی‌نظیر در عصر خود بوده است.
با گذشت هزار سال از سکوت و تنهایی در این منطقه دور دست افغانستان، کارشناسان در حال شناسایی تاریخ دقیق ساخت این مسجد هستند، هر چند شایعاتی در این زمینه نیز وجود دارد.
اوگوتونییتی؛ کارشناس ایتالیایی از دانشگاه فلورانس در این باره می گوید: وجود بخش هایی از این مسجد، خود یک معجزه است که با گذشت زمان همچنان محفوظ باقی مانده است. وی می گوید: این مسجد در دوران باستان و تا قبل از حمله اعراب به بلخ و دوران «برمکیان» آتشکده زرتشتی و نیایش‌گاه بودایی بوده و به آتشکده «نوبهار» یا معبد «نوبهار» معروف بوده است.
این مهندس با نگاه به ستون های این مسجد می گوید: این مسجد به طور کل شبیه مسجد سامرا است که در عصر عباسی ساخته شده است، زمانی دولت بنی عباس همچنان که امروز است از تونس تا پاکستان امتداد داشته است، اما می توان گفت که این مسجد افغانی از مسجد سامرا قدیمی تر است و بر اساس آزمایش کربن، تاریخ ساخت این مسجد سال 794 تخمین زده شده و روایات تاریخی نیز بیانگر آن است.
جولیو سارمیینتو بندیزو؛ مدیر فرانسوی آثار تاریخی اعزامی به افغانستان می گوید: این مسجد تحت تاثیر فرهنگ افغانی بوده است. وی می افزاید: این مسجد در نهایت زیبایی بوده است.
در مورد رسانه ای شده وضعیت این مسجد آمده است که در اواخر ده 90 قرن گذشته، یک کارشناس آمریکایی از ساکنان محلی خواست تا مسجدی را که زمان چنگیز خان تخریب شده است به وی نشان دهند و ساکنان منطقه وی را به مسجد نیمه ویران شده در 20 کیلومتری شهر مزار شریف بردند.
به دلیل جنگ های پی در پی؛ امکان مرمت این مسجد تا پیش از سال 2006 میلادی وجود نداشت و پس از آن کار مرمت این مسجد و محافظت از باد و باران آغاز شد. کارشناسان باستان شناسی توانستند به عمق یک و متر و 50 سانتی متری آن دست پیدا کنند، اما به نظر می رسد عمق این مسجد بیشتر از آن باشد.
آرش بستانی؛ مهندس ایرانی که به همراه تونییتی از موسسه فرهنگی آغاخان در این کار سرمایه گذاری کرده اند، می گوید: این مسجد پنجره ای رو به جهان قدیم است. وی افزود: این بنا هر چند تحت تاثیر فرسایش قرار گرفته است و از آجر درست شده است، اما اگر ماسه های آن کامل ریخته بود، دیگر چیزی از آن باقی نمی ماند.
این مسجد دارای 9 گنبد است و در سال 819 بر اثر زلزله گنبدهای آن تخریب شده است. بعد از وقوع زلزله، دیوارها و بیشتر قوس های سنگی آن فرو ریخته است. کارشناسان برای نگهداری این بنا، از سیم، پشم شیشه و سیمان استفاده کرده اند تا جلوی شکاف در قوس های سنگی را بگیرند.
کارشناسان معتقدند که بیشتر از آنکه در حفاری ها به جواب برسیم، بیشتر سوال برایمان پیش آمده است. با این وجود، این مسجد نیمه ویران هنوز هم محل حضور مردم است. روزهای جمعه، مردم به ویژه زنان برای زیارت قبر یک حاجی مقدس – معروف به حاجی پیاده- در این مکان جمع می‌شوند./شبستان
منبع:
مبشرین|پایگاه خبر قرآنی و معارف اسلامی
لینک مستقیم :
http://mobasherin.ir/shownews.aspx?id=15478